Vegen

 

 

 

Over de akkerdistels gaan ze af en aan

in kleurige wolken, landen af en toe met kleine pootjes.

Hoe land je op de speerdistels? De paarse kleur lokt

maar hoe te landen met dunne pootjes

landen tussen het spitse paars.

 

Eerst worden de bloemen gemaakt

hun geur, hun kleur, hun korte bloei

daarna de vlinders die de nectar zuigen

dan pas het stuifmeel dragen, kale jonker

naar een volgende bloem.

 

De volgorde is essentieel, vederdistel

zoals een schilder eerst de bloemen maakt

die naar olieverf ruiken, het spitse paars

dan gaat zijn kwastje naar de vlinders

met een zeer fijn penseel voor de pootjes.

 

Hoe veegt hij de lucht boven de bloei?

Advertenties

Tegen de keer

 

 

Lopen langs een oever

toen de avond viel.

 

Zo mooi was het niet.

Er was te veel onrust

nog in, te veel verlangen

naar wat komen moest.

 

Maar nu is het gekomen

of niet en het was

goed zoals het was.

Nu pas loop ik zonder

 

verwachting langs die oever.

Ik loop alleen nog

te genieten van wat

daar bij het water was.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Vijver Villa Hadriana

 

 

Het water is groen, zonlichtgroen

tegen het donker van de bijgebouwen.

Hij staat er ontspannen te wachten

handen in zijn zak, overhemd

opgestroopte mouwen, vol in het licht.

 

Kijkt naar de overkant, niet naar de kleine

gans die aarzelt in het water.

De gans drijft op zijn spiegelbeeld

tussen dat van het beeld en de man

met zijn rugzakje, op zijn gemak.

Het beeld staat armloos, stijf, architraaf

nee, deel daarvan op zijn kop, al hoeveel jaar?

 

Kijkt naar de gans, naar het wisselend

spiegelbeeld en wil misschien wel vallen

in het lichte groen, verlost van de sokkel

zijn, nooit meer spiegelen, zodat de gans

opschrikt, wegvliegt, langs de man.

 

 

 

 

Hoe je een vriendin kunt vinden

 

(een Wolga-lied (Rilke))

 

De rivier afvaren, dagen varen

onder de enorme lucht

en langs onmetelijke vlakten

tot ineens een bos oprijst

 

‘oprijst als de nacht’

boven het stromende water.

 

Later aanleggen, haar vinden

een boerin in de deuropening

van een verlaten hut.

 

Haar ontmoeten, vinden.

Zij vertelt over haar leven.

Hoe de rivier voorbijstroomde

en de hut haar woning bleef.

 

Weer wegvaren en weten:

hier woont een vriendin

voorgoed en sinds altijd.

 

Herdenking

 

Ben ik hier om licht te zien

of het duister, bij de kolom

die opzij staat, in de stad waar uit

op ijzeren wegen

 

ben ik hier om gedachten

mee te geven, woorden?

 

woorden voor terreinen en gruis?

 

Zoals uit de zwart geslagen boom

met afgescheurde tak toch weer

het groen bloedt en straks de bladeren

komen, zo wil ik hier mijn woorden

laten komen als kamer, huis, bed.

 

 

Fatale liefde

 

 

(Niet lezen als je het verhaaltje niet wil kennen voor je de film ziet.)

 

Ja, deze film, Cold War, moet je twee keer zien, want Pawel Pawlikowski is karig met zijn informatie en maakt grote sprongen. In het begin zien we Wiktor dwalen in een ruïne, een kerk met een groot gat waar de koepel ooit was. Die opening naar de hemel lijkt op die van het Pantheon, maar het verschil is natuurlijk dat het gat in de Poolse kerk niet bedoeld is. Gelooft Zuma in God? Zij is totalitair in de liefde en eist haar minnaar geheel op. Wiktor trekt het land door met zijn vrouw om Poolse volksliederen op te nemen. Later is hij bezig om zangers en dansers te zoeken voor de groep Mazowsze. Daarop komt Zuma af, een boerenmeisje, dat weg wil van het land. Zij valt op omdat ze een krachtig karakter heeft. Zij is beschadigd doordat ze haar vader met een mes van zich af moest houden. Wiktor wordt verliefd, dat zie je aan zijn blikken, en we moeten aannemen dat ook Zuma verliefd wordt. Zij bekent Wiktor dat ze hem bespioneert. De communistische overheid speelt een belangrijke rol in de film. Wiktor loopt weg na die bekentenis en Zuma springt in het water en drijft weg als Ophelia, maar zonder bloemen en zingend. Ze weet wat ze doet. Als Wiktor tegen zijn zin moet meedoen aan het vereren van Stalin, wil hij vluchten naar het Westen. De groep is inmiddels zo beroemd geworden dat de zangers en dansers optreden in Oost-Berlijn. Wiktor vraagt Zuma mee te vluchten naar Parijs. Zij stemt toe, maar komt bij de grens niet opdagen. Wiktor wacht lang, de ene sigaret na de andere rokend en wandelt dan met zijn koffer naar West, terwijl de grenssoldaten kijken. Dit wordt niet verklaard.

Veel later verschijnt Zuma in Parijs. Zij is legaal vertrokken omdat ze is getrouwd met een Italiaan, die we overigens niet te zien krijgen. Het huwelijk is gearrangeerd om Wiktor terug te vinden. Hij speelt en zingt in L’Eclipse en zorgt er voor dat Zuma daar gaat zingen, maar hij richt zich niet totaal op Zuma. Hij is bezig met zijn muziek en carrière. Hij vraagt haar aardig te doen tegen een Franse producer om een plaat van haar te maken. Zuma drinkt overmatig en laat zich vijf maal op een nacht neuken door de producer. Wiktor valt bij hem binnen, maar de man heeft alweer een ander meisje in zijn bed (#metoo). Zuma verwijt Wiktor dat hij in Polen nog wel een man was. Als zij de grammofoonplaat weggooit op straat en bekent dat zij met de producer is geweest, slaat Wiktor haar en dan zegt ze dat ze dát tenminste begrijpt. Zij is teruggegaan naar Polen. Wiktor wil dan ook terug, maar wordt als vluchteling gevangen gezet, verdacht van spionage. Zuma zoekt hem op. Hij heeft vijftien jaar. Zij besluit hem er uit te halen. Dat doet zij door te trouwen met de overheidsdienaar die de dansgroep begeleidt en die al in het begin avances maakte. Wiktor ziet hem met hun kind, een verlegen jongetje. Zij zingt en wankelt van het podium. Ik vermoed dat zij speelt dat ze moet overgeven; valt eerst in de armen van Wiktor en bekent dan in het toilet dat zij dit leven niet meer uithoudt en dat Wiktor haar moet redden, totaal en voorgoed. In de slotscène heeft zij in de ruïne een huwelijksceremonie voor hun tweeën georganiseerd. Zij nemen pillen. Ze geeft Wiktor wat meer omdat hij zwaarder is. We zien het gat naar de hemel. Tenslotte gaan ze aan de andere kant van de ruïne zitten omdat daar het uitzicht mooier zou zijn.

De titel Cold War lijkt meer betrekking te hebben op hun fatale liefde. Wiktor laat zich als een lam naar de slachtbank leiden.

Onze wereld

 

 

Waarheid is een vermoeden

een besluit met rode ogen

dat tegendruk niet uitsluit

maar atomen samenperst tot

bleke kernen die passen in

een gedeelde levensvorm.

 

Wij zijn twee knikkers.

Wij kunnen niet dichter bij elkaar

dan tegen elkaar aan

de grondstof voor een botsende fysica

van aantrekkingskracht tot afstoting

waarbinnen een waarheid

wordt samengesteld.

 

Krijgen dwazen een plaats?

Kunnen windmolens in reuzen veranderen?

 

Ik sta hier, als deze

onze wereld niet is, waar is ze dan wel?